Sürdürülebilirlik kelimesini çoğu yerde ya duymuş ya görmüşsünüzdür. Adı üzerinde sürdürülebilirlik halihazırda olan bir şeyi sürdürebilmektir. 1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun yayınladığı “Ortak Geleceğimiz” adlı raporla tanıştı dünya bu tanımla. Basit haliyle, sürdürülebilir olan bir şey kendini yenileyebilir ya da bulunduğu durumu devam ettirebilir. Sürdürülebilir bir yaşam tarzıyla kendi ihtiyaçlarımızı karşılarken gelecek nesillere de kendilerine yetebilmeleri için olanak tanımış oluruz.
Kahvenin geleceği onun tarlaya ekiminden, fincana hoş kokusuyla dolana kadarki sürecin tüm açılardan sürdürülebilirliğine bağlıdır.
Nedir sürdürülebilirlik?
Kısaca; kahve yetiştiren çiftçinin, kahve işçilerinin hayatlarını ekonomik ve sosyal açıdan iyileştirip geliştirerek, onlara daha iyi bir yaşam standardı sağlamak, kahve üretimi, dağıtımı ve satış sürecinde insana, çevreye ve geleceğe saygılı olarak kahvenin devamının sağlanabilmesidir.
Kahve ve sürdürülebilirlik hakkında konuşurken, üç alt konudan bahsedebiliriz: insanlar, gezegen ve kâr.
Kahve, yetiştirildiği ülkelerde (genellikle ekvatorda bulunan ve yağmur ormanlarından oluşan ülkeler) ormanların altında kalan boş olan topraklara ekilerek yetiştiriliyordu. Ülkeler kahve sayesinde kalkınıyor ve sağlık, eğitim gibi ana ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu. Ama kişilerin ve şirketlerin artan kahve isteğini görmesi ve duruma el atmasıyla hem kahve üretimi yapan çiftçilerin dolayısıyla da ülkelerin fakirleşmesine sebep oldu. En basit eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geldiler. Üretimi ele alan şirketler orman-altı yapılan kahve üretimini daha çok kâr elde edebilmek için orman alanlarını tarım alanlarına dönüştürerek yapmaya başladılar. Yani kısa dönem kâr için uzun dönem çevresel etkilere sebep oluyorlar. Üretim artıyor, kahve ucuzluyor. Seri üretim yapan büyük şirketler kar elde ederken yerli çiftçiler en basit ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geliyor.
Bir de kahvenin toplanma süreci var. Küçük kahve meyvelerini toplamak zaman alan ve yaralanmanıza sebep olabilen bir iştir. Tarım alanından alınmak istenen verimin maksimum olması sebebiyle sık bir şekilde dikilen kahve ağaçları arasına sadece fiziksel olarak zayıf olan işçiler girebiliyor. Bu durumda kahve tarlalarında küçük çocuklar en büyük iş gücünü oluşturuyor. Çocuk işçiliğinin en yüksek olduğu alanlardan maalesef biri kahve tarımı.
Sürdürülebilir çiftlik, toprağa ve insana aldığından fazlasını verir. Mümkün olduğu kadar yenilenebilir kaynakları kullanarak, yenilenemez kaynakları kullanan diğerlerinden ayrılır. Sürdürülebilir tarım, aynı zamanda çevreyi koruyan önlemleri alarak kirliliği en aza indirir.
Örneğin sürdürülebilir çiftlikte ısınma okaliptüs ağaçlarını kesme yerine, kahve artıkları, yaşlı kahve ağaçları yakılarak sağlanır. Isınmada kullanılan ağaçların yerine yenileri dikilir.
Kahve kurutmada kullanılan kurutucular çevreyi kirletmeyen solar kurutuculardır.
Sürdürülebilir çiftlikte su kullanımını azaltmak için bazı tedbirler alınır. Kullanılan su arıtılarak tekrar kullanılır. Fermantasyon tanklarında kullanılan atık su göl ve nehirlere dökülmez. Toprak ile doğal olarak filtre edilerek tekrar kahve ağaçlarını sulamak için kullanılır. Bazı çok iyi çiftliklerde meyvemsi üst kabuğu yumuşatılmış kahve çekirdekleri hiç su kullanılmadan kısa bir süre fermente edilir ve sonra ayıklama makinesine gönderilir. Bu yöntem en iyi bazı Brezilya kahvelerinin sürekliliğinin sağlanmasına izin verirken, su tüketimini de azaltır.
Sürdürülebilir çiftlikte kahve ağaçlarının altına dökülen kahveler öğütülüp compost haline getirilerek, tarlayı beslemek için doğal gübre olarak kullanır. Bu tür gübrelemenin, tarlanın doğal mineral dengesini en iyi düzeyde tuttuğu ve verimi artırdığı görülmüştür.
Sürdürülebilir çiftlikte çalışanları geliştirecek eğitimler verilir. Çalışanlar için sağlık hizmeti sağlanır. Daha iyi ücret ve uygun çalışma koşulları sunulur.
Kahvenizin sürdürülebilirliğini kahvenizi alırken kökenini ve tarım yöntemini araştırın. Hazırlamanın en sürdürülebilir yolunu düşünün. Ve sürdürülebilirliği teşvik eden bir kuruluşun projelerini destekleyip destekleyemeyeceğinizi düşünün.
Kahvenizi ekosisteme ve kimseye zarar vermeden gönül rahatlığıyla içebilmeniz için kahve markanızın sahip olabileceği bazı sertifikalara bakabilirsiniz. Sertifikalar sadece kendi alanları için geçerlidir ve markanın %100 sürdürülebilir olduğunu garanti etmez ama sürdürülebilirlik için büyük bir adımdır.
